Διαβητική Νεφροπάθεια και Μεταμόσχευση Νεφρού – Δρ.Μιχαήλ Α.Παπούλας

Διαβητική Νεφροπάθεια και Μεταμόσχευση Νεφρού

 Δρ. Μιχαήλ Α. Παπούλας

MD, PGDip, FEBS (HPB)

Γενική Χειρουργική | Χειρουργική Ήπατος –   Παγκρέατος –  Χοληφόρων

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία από τις πιο συχνές χρόνιες παθήσεις και χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Η πάθηση αυτή προκαλείται από ανεπαρκή παραγωγή ή δράση της ινσουλίνης, της ορμόνης που είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Οι επιπλοκές του διαβήτη είναι ποικίλες και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τις καρδιαγγειακές νόσους, τις οφθαλμικές βλάβες, τη νευροπάθεια και τη νεφρική ανεπάρκεια.

Η νεφρική ανεπάρκεια είναι μια σοβαρή επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη, η οποία προκύπτει από τη χρόνια βλάβη που προκαλείται στους νεφρούς λόγω της υπεργλυκαιμίας. Η διαβητική νεφροπάθεια, όπως αποκαλείται, εξελίσσεται σταδιακά και μπορεί να οδηγήσει σε προοδευτική απώλεια της νεφρικής λειτουργίας. Στα αρχικά στάδια, η νεφροπάθεια μπορεί να εμφανίζεται με ελάχιστα ή και καθόλου συμπτώματα, αλλά όσο προχωρά, οι βλάβες στους νεφρούς επιδεινώνονται, οδηγώντας τελικά στη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και, σε σοβαρές περιπτώσεις, στην τελικού σταδίου νεφρική ανεπάρκεια (ESRD).

Η διαβητική νεφροπάθεια μπορεί να προληφθεί με τους εξής τρόπους:

• Καλός έλεγχος του σακχάρου στο αίμα: Η διατήρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα εντός των φυσιολογικών ορίων είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της νεφρικής βλάβης.
• Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης: Η υψηλή αρτηριακή πίεση επιβαρύνει τα νεφρά.
• Υγιεινή διατροφή: Μια ισορροπημένη διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και λίπη βοηθά στην προστασία των νεφρών.
• Τακτικός έλεγχος: Οι τακτικές εξετάσεις αίματος και ούρων μπορούν να εντοπίσουν έγκαιρα τυχόν προβλήματα στα νεφρά.
• Διακοπή καπνίσματος: Το κάπνισμα επιδεινώνει τη νεφρική βλάβη.

Στα τελικά στάδια νεφρικής ανεπάρκειας, οι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση για την απομάκρυνση των τοξικών ουσιών από το αίμα, μια διαδικασία που επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Μια άλλη επιλογή είναι η μεταμόσχευση νεφρού, η οποία θεωρείται η πλέον αποτελεσματική θεραπεία για τους ασθενείς με ESRD, καθώς μπορεί να αποκαταστήσει τη νεφρική λειτουργία και να βελτιώσει την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής τους.

Η μεταμόσχευση νεφρού, ωστόσο, απαιτεί εύρεση κατάλληλου δότη, γεγονός που αποτελεί μεγάλη πρόκληση λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας οργάνων. Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση νεφρού μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για επιπλοκές μετά τη χειρουργική επέμβαση, λόγω της γενικότερης επιβάρυνσης της υγείας τους από το διαβήτη. Παρόλα αυτά, η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης και η εξέλιξη των ανοσοκατασταλτικών θεραπειών έχουν βελτιώσει τις συνθήκες και τα αποτελέσματα για τους ασθενείς με διαβήτη που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση νεφρού.

Περίπου 20-40% των ατόμων με διαβήτη αναπτύσσουν διαβητική νεφροπάθεια. Από αυτούς, ένα ποσοστό θα εξελιχθεί σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου, που απαιτεί αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, περίπου το 44% των νέων ασθενών που ξεκινούν αιμοκάθαρση έχουν διαβήτη. Στην Ευρώπη, το ποσοστό αυτό είναι ελαφρώς χαμηλότερο, κυμαινόμενο γύρω στο 20-30%. Η διαβητική νεφροπάθεια αποτελεί σημαντική αιτία μεταμόσχευσης νεφρού παγκοσμίως. Η πρόληψη και η έγκαιρη αντιμετώπιση του διαβήτη και των επιπλοκών του είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της ανάγκης για μεταμόσχευση.

Βιβλιογραφία

1. American Diabetes Association. (2014). Standards of medical care in diabetes—2014. Diabetes Care, 37(Supplement 1), S14-S80. doi:10.2337/dc14-S014
2. Collins, A. J., Foley, R. N., Chavers, B., Gilbertson, D., Herzog, C., et al. (2012). United States Renal Data System 2011 Annual Data Report: Atlas of Chronic Kidney Disease & End-Stage Renal Disease in the United States. American Journal of Kidney Diseases, 59(1 Suppl 1), A7-e420. doi:10.1053/j.ajkd.2011.11.015
3. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Diabetes Work Group. (2020). KDIGO 2020 Clinical Practice Guideline for Diabetes Management in Chronic Kidney Disease. Kidney International Supplements, 10(4), e1-e150. doi:10.1016/j.kisu.2020.10.001
4. Stenvinkel, P., & Zoccali, C. (2021). Chronic Kidney Disease and the Global NCD Agenda. American Journal of Nephrology, 53(7), 490-499. doi:10.1159/000517386
5. Thomas, M. C., Cooper, M. E., & Zimmet, P. (2016). Changing epidemiology of type 2 diabetes mellitus and associated chronic kidney disease. Nature Reviews Nephrology, 12(2), 73-81. doi:10.1038/nrneph.2015.173